Historia Nowej Ordy

[Andrzej Ordyński 462]

Ustalenia poczynione w 2023 r.

Cytat

Periodyzacja

1. Pradzieje ludów ordyjskich - do ok. 900 r.
2. Okres jednoczenia etnosów ordyjskich drogą podboju wewnętrznego - 900-950
3. Okres pierwszego zjednoczenia i rozwoju - 950-999
4. Rozbicie Ordy - 999-1036
5. Okres gwałtownej ekspansji - 1036-1107
6. Złoty wiek Ordy - 1107-1212
7. Okres wojny domowej i rozpadu imperium - 1212-1242
8. Wieki srebrne, okres wielkoordyjski, panowanie nad Brodrią - 1242-1450
9. Wieki brązowe, okres małoordyjski - 1450-1670
10. Okres zaborów, ziemie ordyjskie podzielone między Brodrię a Protektorat Nan Di - 1670-1917
11. Socjalistyczna Orda w składzie Związku Radzieckiego - 1917-1999
12. Lata ołowiu, niestabilność strefy postradzieckiej - 1999-2023
13. Nowa Orda - od 2023.

 

Cytat

do ok. 900 - brak państwowości ordyjskiej, w pełni koczowniczy tryb życia, system rodowy,
ok. 900 - zjednoczenie północnych plemion ordyjskich przez Anchny-Chana, budowa pierwszych stałych siedzib o charakterze kultowo-politycznym.
ok. 930 - śmierć Anchny-Chana, początek wojny domowej o sukcesję, z której zwycięsko wyjdzie trzeci syn założyciela, Baga-Chan.
942 - Pierwszy Kurułtaj, na którym zebrali się możni ze wszystkich plemion podległych Baga-Chanowi.
ok. 950 - zakończenie podboju wszystkich plemion ordyjskich przez Baga-Chana.
964 - śmierć Baga-Chana. Władza jego najstarszego syna Guraw-Chana została zaakceptowana przez Kurułtaj.
latach 60. X w. - początek łupieżczych najazdów ordyjskich na Nan Di.
979 - ogłoszenie Wielkiej Jasy, pierwszego ordyjskiego zbioru praw, przez Guraw-Chana.
999 - śmierć Guraw-Chana, początek wojny domowej pomiędzy jego synami.
999-1036 - rozbicie Ordy, chaos, degradacja ekonomiczna, zniszczenie wielu stałych osad.
1036 - ponownie zjednoczenie Ordy przez Aguu-Chana, jednego z wnuków Guraw-Chana.
ok. 1045 - podbój Czuwacji (dzisiejsza wschodnia Brodria).
ok. 1060 - podbój Brodrii i osadzenie na czele księstwo ruskich usłużnych bojarów.
1060-1102 - stopniowo podbój kolejnych regionów Nan Di, zakończony upadkiem Cesarstwa i Wielką Pustą.
1090 - śmierć Aguu-Chana. W chwili zakończenia panowania Orda władała całą Brodrią, większością Nan Di oraz środkową Nordatą po ziemie dzisiejszego Repujerstanu. Władzę przejmuje w miarę bezkrawawo najstarszy syn - Guren-Chan.
do 1105 - podbój większości terenów kontynentalnych dzisiejszej Winkulii i Muratyki.
1107 - najazd na Bialenię, zakończony przejęciem kontroli nad północną częścią kraju. Maksymalny zasięg imperium ordyjskiego.
1115 - koniec Wielkiej Pusty w Nan Di, Guren-Chan zezwala na koronację cesarską swojemu drugiemu synowi, Emnedowi.
1128 - śmierć Guren-chana. Jego następcą zostaje Zuun-Chan, pod którego bezpośrednią władzą pozostaje dzisiejsza Nowa Orda oraz Brodria. Jego bracia obejmują: Emned - Nan Di, Dund-Chan - Chanat Środkowy (środkowa Nordata; dzisiejsza Winkulia, Hawiland, Insulia), Kugar-Chan - Chanat Zachodni (później zwany chanatem kugarskim).
od 1128 do końca XII w. - okres stopniowej dezintegracji Ordy, ale i cywilizowania się jej poszczególnych częśći. Formalnie wszyscy Ordyjczycy uznawali panowanie "chanów chanów" - Zuun-Chana (1128-1151), jego syna Tał-Chana (1151-1183) i wnuka Naran-Chana (1183-1212), ale w praktyce ich władza w stosunku do pozostałych dzielnic była coraz mniejsza.
1212 - śmierć Naran-Chana, początek wieloletniej wojny domowej w imperium ordyjskim.
1223 - całkowite wyswobodzenie się Nan Di z zależności od Ordy, potwierdzone przez syna Naran-Chana - Dajn-Chana, w zamian za pomoc w ordyjskiej wojnie domowej.
1232 - Dajn-Chan ogłasza nowe zasady panowania ordyjskiego w Brodrii - odtąd Orda zaprzestaje wewnętrznych ingerencji w życie tego kraju, ograniczając się jedynie do ściągania podatków oraz okazjonalnego poboru wojskowego.
1239 - osłabiony wojną Chanat Środkowy upada pod naporem Winkulijczyków. Orda traci bezpośrednie połączenie z Kugarią, a tym samym roszczenia do panmongolskiego panowania tracą rację bytu - koniec ordyjskiej wojny domowej
1242 - śmierć Dajn-Chana. W chwili zakończenia panowania pod jego rządami znajdowała się tylko Orda w granicach mniej więcej współczesnych oraz luźno kontrolowana Brodria.

1242- Bołomż-chan, syn Dajn-chana, wstępuje na tron. Jego niedługie panowanie przeszło do historii ze względu na uregulowanie stosunków z Nan Di, Winkulią oraz okolicznymi państewkami, a także rozpoczęcie reform.
1249 - Bołomż-chan we współpracy ze zwołanym specjalnie na tę okazję Kurułtajem ogłasza nowe brzmienie Jasy, znanej później jako Jasa Bołomż-chana.
1253 - reforma systemu administracyjnego według wzorców nandijskich.
1256 - ustalenie stałego systemu podatków ściąganych z księstw brodryjskich. Pozwoliło to zależnym od Ordy państewkom prowadzić bardziej racjonalną politykę rozwoju gospodarczego.
1259 - nagła śmierć Bołomż-chana. Posiadał on jedynie córkę, dlatego wybór nowego chana należał do Kurułtaju. Wybór padł na dalekiego kuzyna Bołomż-chana, znanego odtąd jako Szine-chan. Poślubił on córkę poprzednika, by wzmocnić swoją pozycję.
1263 - Początek planowanej kolonizacji Czuwacji, dotąd rzadko zaludnionej przez niewielkie etnosy oraz uciekinierów z Brodrii.
Lata 60. i 70. XIII w. - budowa nowych miast w oparciu o doświadczenia dobrze opłacanych budowniczych nandijskich. Budowa kilkunastu szkół oraz szpitali.
1282- wyprawa karna na zbuntowany brodryjski Bałmustan. Początek remilitaryzacji Ordy.
1289 - nadanie jarłyku na kontrolę ziem brodryjskich (poza Księstwem Bałmustanu) Anastazemu.
1294 - nadanie przywilejów największym miastom, które doprowadziły do przyspieszenia ich rozwoju oraz rozkwitu handlu i rzemiosła.
1297 - śmierć Szine-chana. Przez potomnych zostanie on określony twórcą dobrobytu wieków średnich. Na tron wstąpił najstarszy syn zmarłego władcy - Sar-chan.
1300 - prawne uregulowanie kwestii dziedziczenia tronu ordyjskiego, odbierające Kurułtajowi jakiekolwiek uprawnienia do dysponowania tronem.
1305 - podział Ordy na 20 ajmaków, zarządzanych przez stałą administrację, mającą swoje siedziby w głównych miastach kraju. Ustalenie stałych podatków na poszczególnych ajmaków i miast.
1319 - Reforma Jasy Bołomż-chana, złagodzenie kar za przestępstwa; związanie sądownictwa z administracją poszczególnych ajmaków, z możliwością odwołania się do chana.
1323 - zatwierdzenie podboju Księstwa Bałmustanu przez Brodrię w zamian za zwiększenie wysokości podatków.
1330 - jarłyk wyrażający zgodę na koronację Aleksandra III na cara/króla Brodrii.
1333 - śmierć Szine-chana, objęcie władzy przez jego najstarszego syna - Sachiusana.
lat 30. i 40. XIV w. - reforma wojskowa prowadząca do wykształcenia się swego rodzaju szlachty ordyjskiej.
1346-1351 - krótkotrwała wojna z Nan Di, nie doprowadziła do żadnych zmian terytorialnych.
1358 - zgoda na odbywanie się małych kurułtajów, o kompetencjach opiniodawczych, w ramach poszczególnych ajmaków, w zamian za zwiększenie obciążeń podatkowych.
1360 - początek przebudowy Bandżurstanu pod okiem brodryjskich architektów.
1364 - śmierć Sachiusana, objęcie władzy przez Erczleg-chana.
1370 - wyprawa karna na Czuwację.
1382 - ogłoszenie opracowanej we współpracy z Kurułtajem Jasy Erczleg-chana - szczytowe osiągnięcie prawodawstwa ordyjskiego.
Lata 70. i 80. XIV w. - rozkwit sztuki ordyjskiej, powstanie epopeji narodowej "Ezent-Giren", traktującej o dawnym imperium ordyjskim, sięgającym od skraju do skraju Nordaty.
1391 - śmierć Erczleg-chana, przejęcie tronu przez Sułdoroj-chana, który już w chwili koronacji był mocno schorowany. Faktyczna władza należała do administracji chana, co przyczyniło się do wzmocnienia jest pozycji.
1395 - bunt w ajmaku banszajskim, pod przywództwem kuzyna chańskiego, który w oparciu o starodawne prawa dowodził, że jako silniejszy od Sułdoroj-chana ma większe prawa do panowania. Szybkie stłumienie buntu przez lojalną armię doprowadziło do wzmocnienia pozycji państwa.
1402 - bezpotomna śmierć Sułdoroj-chana, objęcie władzy przez jego brata - Adisłagdsana.
1405 - utworzenie Uniwersytetu Bundżadarskiego, pod wpływem wzorców winkulijskich. Początek krótkiego okresu rozwoju filozofii i nauki oraz kontaktów intelektualnych z zachodem.
1412 - szereg przywilejów dla poszczególnych ajmaków i miast, wymuszony przez rosnącą pozycję szlachty i mieszczaństwa.
1428 - śmierć Adisłagdsana, początek panowania Azguł-chana.
1430 - początek wieloletniej wojny brodryjsko-ordyjskiej.
1433 - wielkie zwycięstwo w bitwie o Bułat-ata.
1450 - Brodryjczycy oblegający Bandżurstan zmuszają Ordyjczyków do zaakceptowania niepodległości Brodrii. Koniec okresu wielkoordyjskiego.

1452 - obalenie i uwięzienie Azguł-chana w wyniku przewrotu pałacowego. Początkowo władzę przejął zgodnie z zasadami sukcesji jego syn, Bogino-chan, jednak już po kilku miesiącach pod naciskiem wojska zwołano Kurułtaj, który przekazał władzę w ręce południowoordyjskiego nogaja, również wywodzącego się z roku Aguu-chana - Undestena.
1454 - wprowadzenie rytuału dworskiego na wzór nandijskiego
1455-1460 - wojna domowa pomiędzy zwolennikami Azguł-chana i Bogino-chana a nowym władcą. Legitymiści sprzeciwiali się nie tylko zmianie władzy, ale też wprowadzaniu obcych Ordzie zwyczajów z południa. Konflikt skończył się zwycięstwem Undestena i jego zwolenników.
1462 - reforma państwa, podporządkowanie władz cywilnych wojsku. Ogłoszono również Jasę Undestena, odbierającą swobody nie tylko ludowi, ale i możnym.
1466 - bunt ajmaków przeciwko krwawej i opresyjnej polityce chana, krwawo stłumiony przez wojsko.
1469-1471 - wojna czuwacka o odzyskanie kontroli nad terytorium zamieszkiwanym przez etnosy pokrewne Ordyjczykom. Zakończyła się klęską oraz śmiercią Undestena na polu bitwy.
1471 - bunt mieszczan bundżadarskich przeciwko koronacji syna krwawego chana - Bitelgitla, podczas którego uwolniono więzionego od lat Bogino-chana. Tumult został krwawo stłumiony, jednak dawny chan zdołał zbiec z miasta.
1472 - Bogino-chan schronił się w Bin-Andrarsku, gdzie podczas kurułtaju okolicznych ajmaków uznano legalność jego władzy. Początek kolejnej wojny domowej.
1473 - Władza Bogino-chana rozciąga się na Bin-Andrarsk, Khanzyjsk i Ajdurstan, zaś Bitelgitla na resztę kraju. Dyplomacja Bogino-chana zdołała uzyskać uznanie Brodrii, wznowienie współpracy handlowej oraz niewielką pomoc wojskową.
1474 - Bogino-chan wkracza do Bundżadaru i przejmuje kontrolę nad północną połową Ordy.
1475 - śmierć Bogino-chana. Władzę w imieniu małoletniego Chuzed-chana sprawowała wyznaczona przez Kurułtaj trzyosobowa rada, w skład której wchodził jego stryj, marszałek dworu oraz nadworny szaman.
1478 - Bitelgitel zostaje skrytobójczo zamordowany. Konflikt pomiędzy dowódcami wojskowymi prowadzi do wojny domowej.
do 1480 - wojska wierne Chuzed-chanowi wykorzystują chaos i jednoczą ziemie ordyjskie.
1490 - objęcie samodzielnych rządów przez chana.
1492 - ogłoszenie Jasy Chuzed-chana, która przywracała m.in. wpływ możnych na władzę i ich nietykalność osobistą, a także samorząd ajmaków i miast.
Lata 90. XV w. - odbudowa Ordy ze zniszczeń wojny domowej. Początek renesansu chuzedyńskiego.
1506 - odtworzenie Uniwersytetu Bundżadarskiego, będące ziszczeniem otwarcia się Ordy na zachód. Jednocześnie pełnymi garściami czerpano z kultury nandijskiej.
1539 - śmierć Chuzed-chana, władzę przejmuje jego najstarszy syn Ezesgelentei-chan. Jego panowanie było spokojne, ale owocne. Rozwijała się kultura, gospodarka i nauka. Utrzymywano pozytywne relacje z Brodrią i Nan Di.
1544 - wielka kodyfikacja prawa ordyjskiego.
Od lat 40. XVI w. - dynamiczny rozwój literackiego języka ordyjskiego.
1567 - śmierć Ezesgelentei-chana i przejęcie tronu przez legalnego dziedzica - Tode Modży.
1582 - kodyfikacja religii ordyjskiej - Szuud-Zam.
1596 - śmierć Tode Modży, koronacja jego syna - Chamgałagcz-chana.
1604-1610 - najazd brodryjski, zakończony skuteczną obroną Ordy przed najeźdźcami, ale i licznymi stratami. Początek ponownej militaryzacji kraju, koniec rozkwitu kulturalnego i gospodarczego.
1622 - śmierć Chamgałagcz-chana, koronacja Sełczin-chana.
1629-1634 - Ordyjczycy wykorzystują chaos w Brodrii i przeprowadzają ekspansję w kierunku Czuwacji - początkowo skuteczną, lecz ostatecznie zakończoną klęską.
1640 - początek inwazji Brodrii oraz podporządkowanego jej Protektoratu Nan Di.
1644 - utrata Niziny Banszajskiej z Banszajem.
1647 - utrata całej Ordy Południowej (późniejsza Orda Wewnętrzna) z Hedongiem.
1650 - śmierć Sełczin-chana, koronacja ostatniego chana niepodległej Ordy - Orszułg-chana.
1653 - utrata Bundżadaru, przeniesienie się dworu do Bin-Andrarska.
1659 - utrata wszystkich znaczących miast. Walki z górach były toczone jeszcze przez dekadę.
1663 - schwytanie ostatniego chana w okolicach Mangas orgil. Orszułg-chan więziony był w Nan Di do końca życia, zaś jego potomkowie zasymilowali się z nandijską arystokracją.

1670 - oficjalne rozgraniczenie Ordy (pod kontrolą Brodrii) i Ordy Wewnętrznej (pod kontrolą Nan Di). Na ziemiach kontrolowanych przez Brodrię powołano generał-gubernatorstwo ordyjskie, zaś na terenach, którzy przypadły Nan Di powstała prefektura Ordy Wewnętrznej, pod kontrolą wojskową.
Od lat 60. XVII w. - okres gospodarczego i kulturalnego upadku obojga ord. Zaborcy nie przewidywali żadnej formy autonomii, nie planowali też gospodarczego rozwijania tych ziem.
1688-1691 - powstanie chłopskie w Ordzie Wewnętrznej. W okresie kilkumiesięcznej kontroli nad Hedongiem zebrał się tam Kurułtaj, który powierzył tron chański staremu nogajowi Tariaczinowi. Bunt został stłumiony dzięki pomocy brodryjskiej. Przywódców powieszono.
1713 - Ordyjczycy wykorzystują kryzys w Brodrii i ogłaszają niepodległość północnej części kraju. Chanem ogłasza się przywódca powstania, zwany odtąd Esech-chanem.
1715 - nieoficjalna umowa z prefektem Ordy Wewnętrznej, na podstawie której wojska nandijskie powstrzymały się od tłumienia powstania (licząc na osłabienie brodryjskiego protektora), a powstańcy powstrzymali się od rozszerzania państwa na Ordę Wewnętrzną.
Lata 10. i 20. XVIII w. - odbudowa administracji i kultury ordyjskiej. Skuteczna obrona przed brodryjskimi interwentami oraz próby pertraktacji.
1730 - pokój w Niżnym Kamieńsku. Orda uzyskuje szeroką autonomię od osłabionych władz brodryjskich.
1730-1769 - okres autonomii. Odbudowa i rozwój gospodarczy kraju.
Od lat 30. XVIII w. - nandijska kolonizacja Ordy Wewnętrznej. Działania te spotykały się z buntami chłopskich, które nie były w stanie powstrzymać zaborców.
1740 - śmierć Esech-chana, koronacja jego syna Chuwizgal-chana.
1744 - Zwołany do Bundżadaru Wielki Kurułtaj uchwala Jasę Chuwizgala, która proklamowała ustrój podobny do monarchii konstytucyjnej.
1766 - car Antoni II Fiodorow wypowiada traktat z Niżnego Kamieńska i znosi autonomię ordy. Decyzja ta nie została zaakceptowana przez chana, ani kurułtaj.
1766-1773- krwawa wojna brodryjsko-ordyjska w czasie której niemal cały naród dzielnie stawiał czoła najeźdźcom, zadająć mu duże straty. Od 1770 roku do inwazji dołączyła armia nandijska.
1771 - śmierć Chuwizgal-chana. Jego następcą został syn Unałt-chan. Koronacja miała miejsce w Bin-Andrarsku, które było wówczas ostatnim większym miastem pod panowaniem Ordyjczyków.
1773 - Unałt-chan wraz z najbliższym otoczeniem zbiega do Winkulii, gdzie uzyskuje azyl polityczny.
1802 - na fali reform konstytucyjnych w Brodrii generał-gubernatorstwo ordyjskie przekształcone został w Wielkie Księstwo Ordyjskie. Autonomia Ordy miała charakter pozorny, choć zwiększono nieco swobody religijne, pozwolono na rozwój szkolnictwa elementarnego oraz obejmowanie stanowisk niższego i średniego szczebla przez Ordyjczyków, co było postępem w stosunku do wcześniejszego okresu.
1835 - w związku z "reformami Suworowa" zwiększona została autonomia Wielkiego Księstwa Ordyjskiego. Pierwszym premierem został Balingijn Dżambyn.
1837 - pod wpływem znacznego zmniejszenia ceł wewnętrznych w Imperium, Orda staje się terenem tranzytu towarów pomiędzy Brodrią i Protektoratem Nan Di. Sprzyjało to rozwojowi miast, przenikaniu nowych prądów umysłowych oraz bogaceniu się Ordyjczyków.
1855 - w czasie wojny dziewięcioletniej politykom ordyjskim udało się wymusić na Brodrii powiększenie autonomii o ustanowienie opiniodawczego Kurułtaju.
1862 - dymisja Dżambyna, początek kadencji Nijama Dżahaja.
1865 - w związku z łamaniem praw autonomicznych Wielkiego Księstwa oraz niekorzystną dla Ordyjczyków polityką gospodarczą, wybucha powstanie, które obejmuje nie tylko całą Ordę brodryjską, ale i dużą część Ordy Wewnętrznej z Hedongiem włącznie.
1866 - Kurułtaj ogłasza premiera Dżahaj-chanem. Zniesienie poddaństwa chłopów oraz przywilejów stanowych doprowadziło do znacznego zwiększenia liczby żołnierzy.
1870 - Upadek powstania i publiczna egzekucja chana. Likwidacja Wielkiego Księstwa oraz utrata wszelkiej autonomii.
Od lat 70. XIX w. - współpraca Ordyjczyków z brodryjskimi oraz nandijskimi rewolucjonistami antycesarskimi.
koniec XIX w. - gwałtowny rozwój gospodarczy Ordy Wewnętrznej, dla Ordyjczyków oznaczający przede wszystkim maksymalizację wyzysku.
1895 - mężczyźni z klas niższych całej Brodrii otrzymali prawa wyborcze. Prawo to objęło również Ordyjczyków, choć w praktyce nie wszyscy mogli oddać głos. Największe poparcie na ziemiach generał-gubernatorstwa uzyskiwała Partia Robotniczo-Chłopska obiecująca swobody dla mniejszości narodowych i religijnych oraz zniesienie wyzysku.
1917 - pod wpływem rewolucji w Brodrii i Nan Di, Ordyjczycy powołują Republikę Ordyjską. Na jej czele stanął powszechnie szanowany szaman, który przybrał imię Amilałt-chana. Władze republiki starały się połączyć tradycję i religię z socjalizmem. Państwo ordyjskie stanęło po stronie czerwonych, którzy obiecywali jej niepodległość.
1918 - na ziemiach wyzwolonych (ok. 60% ziem ordyjskich) przeprowadzono powszechne wybory do Kurułtaju. 40% mandatów zajęli przedstawiciele Partii Robotniczo-Chłopskiej, a 35% reprezentanci Narodowego Odrodzenia Ordy. Pozostałe mandaty przypadły mniejszym komitetom oraz kandydatom niezależnym. Po wyborach zawarto ponadpartyjną koalicję.
1919 - wyzwolenie wszystkich ziem ordyjskich. Początek konfliktu pomiędzy komunistami a nacjonalistami, który starał się łagodzić Amilałt-chan.
1920 - komunistyczna próba zamachu stanu dała początek wojnie domowej, w którą po stronie lewicy zaangażowały się siły socjalistycznej Brodrii.
1922 - pakt pomiędzy komunistami brodryjskimi i nandijskimi o podziale Ordy według granic przedrewolucyjnych.
1924 - upadek nacjonalistycznego rządu Ordy. Powołanie Ordyjskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej oraz regionu autonomicznego Ordy Wewnętrznej.

1912 - wybór Nambajana Ojuna na I sekretarza oddziału ordyjskiego Partii Robotniczo-Chłopskiej.
1917 - Najbajan Ojum premierem Rządu Tymczasowego Republiki Ordyjskiej. Rok później, po pierwszych wyborach parlamentarnych, Amilałt-chan powierzył mu kierowanie Rządem Jedności Narodowej.
1919 - Amilałt-chan powołał Czimendijna Bajara, lidera Narodowego Odrodzenia Ordy, na urząd premiera. Wkrótce wybuchła wojna domowa pomiędzy nacjonalistami a komunistami.
1920 - nieudana próba wzniecenia rewolucji proletariackiej, początek wojny domowej.
1921 - Powołanie Ordyjskiej Republiki Socjalistycznej z Najbajanem Ojumem na czele. Początkowo siedzibą rządu socjalistycznego był Khanzyjsk.
1922 - "List do socjalistów brodryjskich i nandijskich" przeciwko planom podziału Ordy. Początek sporu frakcyjnego pomiędzy "krajowcami" i "światowcami" w Ordyjskiej Partii Robotniczo-Chłopskiej.
1924 - zwycięstwo komunistów w wojnie domowej. OPR-Ch niechętnie akceptuje podział Ordy na Ordyjską Socjalistyczną Republikę Radziecką oraz region autonomiczny Ordy Wewnętrznej w ramach Nan Di.
1924-1935 - okres budowy socjalizmu ordyjskiego, premierem przez cały ten czas był Najbajan Ojum, zachowano też urząd chana o symbolicznych uprawnieniach.
1925 - nacjonalizacja fabryk zatrudniającyh powyżej 15 robotników.
1927 - nacjonalizacja dużych gospodarstw rolnych oraz podział dużych stad zwierząt hodowlanych pomiędzy pasterzy.
1932 - śmierć Amilałt-chana. Komuniści nie pozwolili na wybór nowego chana, zamiast tego funkcję kolektywnej głowy państwa zaczął pełnić Komitet Wykonawczy Ludowego Kurułtaju.
1933 - ustawa o świeckim państwie. Początek łagodnej dyskryminacji religii.
1935 - pod wpływem ingerencji towarzyszy brodryjskich odwołano Najbajana Ojuma z funkcji I sekretarza i premiera. Na jego miejsca powołana lidera "światowców" Losolyna Amana.
1935-1958 - okres błędów i wypaczeń.
1936 - nacjonalizacja całości przemysłu, rzemiosła, rolnictwa oraz hodowli.
1937 - bunt ludowy, krwawo stłumiony przez armię ordyjską i brodryjską.
1937 - likwidacja szkół religijnych, zniesienie hierarchiczności Szuud-Zam i zakaz działalności dla szamanów, którzy nie uzyskali akceptacji rządu.
1938 - przekształcenie Ordyjskiej Partii Robotniczo-Chłopskiej w Komunistyczną Partię Ordy. Przyjęcie nowej konstytucji na wzór komunistycznej konstytucji Brodrii.
1940 - początek terroru wymierzonego w szamanów, "krajowców" oraz przedrewolucyjnych działaczy politycznych i społecznych.
1951 - śmierć Losolyna Amana, jego następcą został nie mniej radykalny Dżambyn Oczirat
1953 - delegalizacja Szuud-Zam oraz wszystkich religii na terenie Ordy. Groźba kary śmierći dla kapłanów i wiernych uczestniczących w ceremoniach religijnych.
1958 - na fali liberalizacji w Brodrii odwołano Dżambyna Oczirata. Jego miejsce zajął bardziej umiarkowany Nambaryn Battulga.
1960 - odtworzenie w pełni podporządkowanego rządowi Szuud-Zamu.
1962 - początek rehabilitacji członków Partii niesłusznie wykluczonych z partii i skazanych na więzienie w okresie błędów i wypaczeń.
1965 - po raz piewszy od 30 lat pozwolono na start w wyborach do Kurułtaju Ludowego kandydatów bezpartyjnych. Objęli oni 10% spośród 300 mandatów.
1966 - Nambaryn Battulga został zastąpiony przez Alashana Qotę, rehabilitowanego reprezentanta frakcji "krajowców".
1968 - ogłoszono nowy program Komunistycznej Partii Ordy w której odwoływano się do prawa narodów do samostanowienia oraz odrębności narodowej i kulturowej Ordyjczyków.
1970 - przywrócenie zlikwidowanej przez zaborców instytucji wielkiego szamana, będącego liderem wszystkich szamanów Szuud-Zamu w Ordzie.
1973 - zgoda na odbudowę prywatnego rzemiosła oraz prywatną hodowlę niewielkiej ilości zwierząt.
1980 - emerytura Alashana Qoty, jego następcą został Xilinhot Jining.
Lata 80. XX w. - stopniowo zwiększanie suwerenności Ordyjskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej na fali przemian politycznych w Związku Radzieckim.
1985 - legalizacja Ordyjskiej Partii Socjaldemokratycznej oraz Stowarzyszenia Świeckich Wiernych Szuud-Zamu, którym przyznano odpowiednio 8% i 5% mandatów w Ludowym Kurułtaju. Początek przywracania częściowego pluralizmu w Ordzie.
1988 - na fali narastającego konfliktu pomiędzy brodryjskimi i nandijskimi komunistami Ludowy Kurułtaj wydał "Apel o Jedność Ordy".
1992 - zniesienie cenzury w OSRR.
1995 - pierwsze częściowo wolne wybory w OSRR. Brodryjska Partia Komunistyczna zdobyła 57% mandatów, Stowarzyszenie Świeckich Wiernych Szuud-Zamu 18%, Ordyjska Partia Socjaldemokratyczna 15%, pozostałe mandaty przypadły bezpartyjnym.
1996 - ustanowienie urzędu Prezydenta OSRR. Objął go wybrany przez Ludowy Kurułtaj Baotao Shi.
1999 - Ordyjska Socjalistyczna Republika Radziecka odzyskuje niepodległość w związku z rozpadem Związku Radzieckiego.
2000 - w wyborach parlamentarnych komuniści uzyskują 43% poparcia, świeccy wierni 15%, socjaldemokraci 14%, a nacjonaliści 11%. Władzę utrzymują komuniści w koalicji z socjaldemokratami.
2001 - początek wojny brodryjsko-nandijskiej - Orda staje po stronie Brodrii, licząc na odzyskanie Ordy Wewnętrznej.
2002 - w wyzwolonym Hedongu proklamowana zostaje Zjednoczona Republika Ordyjska.
2004 - koniec wojny brodryjsko-nandijskiej. Zjednoczona Orda uzyskuje połowę terytorium Ordy Wewnętrznej z Hedongiem włącznie.
2005 - w wyborach parlamentarnych komuniści uzyskują 30% poparcia, nacjonaliści 25%, świeccy wierni 20%, socjaldemokraci 13%. Władzę przejmuje koalicja religijno-klerykalna. Prezydentem wybrano szamana Buir Gola.
2006 - nacjonalistyczny zamach stanu, dotychczasowy prezydent ogłasza się Buir-chanem. Protesty opozycji zostają siłowo stłumione.
2009 - inwazja Nan Di na Zjednoczoną Ordę. Utrata Ordy Wewnętrznej.
2014 - inwazja brodryjska, utrata niepodległości na okres 9 lat.