Historja Kirianji i krajin poblyskich w czasie dwudziestego stulecia w paru częściach zawarta

[Bolesław Kirianóo von Hohenburg 517]

 

CZĘŚĆ PIERWSZA - Okupacja abachaska i Kiriański Rząd na Emigracji

W nowy, XX wiek, tak istotny dla całego Mikroświata Kiriania wchodzi pod władaniem Cesarstwa Abachazji, jednakże już w pierwszej dekadzie stulecia jest ono mocno osłabione. Liczne mniejszości narodowe ęty raz dają o sobie znać, na co Car nie umie odpowiedzieć. Kulminacją niepokojów społecznych jest nota wydana przez Carat w 1910, w którym nawołuje się do abachizacji Kiriańczyków, Uhraińców, Begnamczyków i Islandczyków na przestrzeni następnych 15 lat. Obejmować to miało likwidację całej prasy i wszystkich partii politycznych opowiadających się za którąś z mniejszości. Nie było to jednak nie do obejścia: odkryto, że żeby ominąć przepis wystarczy zmienić nazwę partii. I tak natychmiastowo Narodowa Partia Kirianii zmieniła nazwę na Partia Abachazów Kiriańskich, Koalicja Wyzwolenia Uhrainy na Partia Abachazów Uhraińskich, Partia Monarchistów Begnamskich na Partia Abachazów Begnamskich itp. Co ciekawe abachascy urzędnicy nie przejmowali się antycesarską działalnością tychże ugrupowań, ponieważ dla nich liczyło się jedynie tytularne unormowanie kwestii mniejszościowych i wypełnianie oficjalnej doktryny państwowej. Fortel ten został odkryty przez Kiriańczyka Nikkołaja Sjkego i od jego nazwiska powstał panujący do dziś w Kirianii frazeologizm Fortel Sjkego oznaczający sytuację w której żeby kogoś oszukać gra się na pozorach.

Kolejnym kamieniem milowym kiriańskiej niezależności jest decyzja Cesarza Abachazji Jakuba II o utworzeniu abachaskiej kolonii na wyspie Bornfost na Morenice. Przepłynięcie pół globu dla niepewnej powodzenia wyprawy było tylko wymówką aby wysłać tam niewygodnych oponentów politycznych, gdzie mieli zginąć z rąk tubylców - Azteców. Większość rekrutowanych stanowiła trzon opozycji kiriańskiej i to właśnie tzw. "młodokiriańczycy" mieli zginąć na obcym lądzie w pierwszej kolejności. Wśród czołowych zesłańców, bo tak to należy nazwać, byli m.in. Erb Dsóołł, Amon Sus, Vladimir Aggóćko czy wspomniany już Nikkołaj Sjky. W lutym 1911 statki dotarły na wyspę i pod nadzorem abachaskiego wojska rozpoczęła się budowa Nowej Abachazji. Nie długo jednak ona trwała, bowiem już w kwietniu tego samego roku kiriańscy kolonizatorzy przy wsparciu zamieszkujących miasta nadmorskie Norweglandczyków i żyjących w górach Azteców obalili protektorat cesarski i ogłosili ustanowienie rządu kiriańskiego na uchodźstwie. Prezydentem rządu został przywódca Partii Abachazów Kiriańskich Amon Sus, a premierem El Onmusk, były żołnierz cesarski pochodzenia surmeńskiego.

Ustanowienie rządu Onmuska było katastrofą dla Cesarza, bo po pierwsze zapoczątkowało to masowe ucieczki kiriańskich statków na wyspę których do końca roku zarejestrowano paręset tysięcy, a po drugie rząd ten zaczął być uznawany w mikronacyjnej świadomości zbiorowej za legalnego przedstawiciela narodu kiriańskiego, mimo, że jeszcze nie został przez nikogo oficjalnie uznany. W kwietniu, maju i lipcu organizowano ekspedycje abachaskie mające na celu stłumienie powstania, ale za każdym razem kończyły się one niepowodzeniem. W połowie lata Jakub zrozumiał, że musi zacząć negocjować, zanim połowa państwa nawieje do Bornfostu. Pierwsza koncepcja porozumienia obejmowała jedynie przywrócenie wolności prasy i poglądów, ale poprzeczka była sukcesywnie podnoszona do góry, aż stanęło na podzieleniu Cesarstwa na cztery autonomiczne prowincje: Koronę (Abachazję), Kirianię, Uhrainę i Nową Abachazję (kolonia na Bornfoście). Dodatkowo prowincja Kiriania miała obejmować swoim obszarem również Begnam ze względu na wspólną historię i zbliżony język, na co nie chciała się zgodzić nieliczna acz niezmiernie głośna reprezentacja Begnamczyków w rządzie emigracyjnym.

Ostatecznie buntownicy przystali na te ustalenia i wyznaczyli termin podpisania umowy na 25 sierpnia 1911 roku w Sofii, jednak do spotkania nie doszło, bo 2 sierpnia zorganizowano zamach na Cesarza zakończony niepowodzeniem i powieszeniem sprawcy - 21-letniego Uhraińca. Jakub II uznał to za próbę sprzątnięcia go przez stronników Amona Susa który ponoć nie chciał zawieść oczekiwań Begnamczyków i dlatego planował wykorzystać zamęt jaki miał zapanować po zabójstwie do rewolucji w Ojczyźnie i w konsekwencji ustanowienia Begnamu jako osobnego państwa na równi z Kirianią czy Uhrainą. Nie ma dowodów na taką śmiałą tezę, funkcjonuje ona jednak do dziś w środowiskach skrajnej abachaskiej lewicy narodowej.

Negocjacje stanęły, coraz więcej osób napływało na Bornfost, a rząd Onmuska p przygotowywał się do operacji "Mgła", która miała na celu wywołanie powstania w całym Cesarstwie tuż po ataku sił Kiriańskiego Rządu na Emigracji na abachaską linię brzegową. Rozpoczęła się ona rankiem 1 stycznia 1912: stoczono 10-godzinną bitwę morską (a później i lądową) o Kirianopol zakończoną zwycięstwem zwolenników niepodległości. Stamtąd nadano komunikat nawołujący do rozpoczęcia ponadnarodowej rewolucji w państwie Abachazów i obalenie Jakuba. Rozpoczął się Zryw 1912, znany też jako Kiriańska Wojna o Niepodległość. Na tym kończy się część pierwsza.